پیشنهادی اساسی برای بهبود آرماتوربندی ساختمان ها

از سر ساختمان می آمدم. اسکلت ساختمان بتنی بود. چند روز گذشته در دوره های ارتقای پایه شرکت کرده بودم و نگاهم را دقیق تر به اسکلت های مملو از بتن و میلگرد و آرماتوربندی آنها دوخته بود. در دوران لیسانس همیشه دکتر عابدینی به ما میگفت گاهی باید به دید خریداری به مسائل نگاه کنیم. اینبار همین کار را کرده بودم. نگاه فنی که از کلاس مهندس خواجه پور به دست آورده بودم از یکطرف و نگاه به ساختمانهای اجرا شده از طرف دیگر. از حق نگذریم در ساختمانی بودم که بسیاری از نکات را رعایت کرده بودند. ساختمان مجری داشت و به علاوه پیمانکار با صلاحیتی سازنده آن بود. اما به هر حال فکر من معطوف به نیروی کار آنجا بود. نیرویی که اگر به خوبی آموزش ببینند، بسیاری از مشکلات مهندسی حل خواهد شد.

آرماتوربندی رکن اساسی ساختمان بتنی است

همه ما می دانیم در ساختمان های بتنی، آرماتوربندها رکن اساسی ساختمان هستند. برای استفاده از آرماتوربندها سه حالت وجود دارد.

1- آرماتوربندها کاربلد نباشند. ناظر و سازنده سختگیری هم نداشته باشند.

2- آرماتوربندها کار بلد نباشند ولی ناظر و سازنده سختگیری به آنها دستور کار دهند.

3- آرماتوربندها کاربلد و آموزش دیده باشند.

در حالت اول وضعیت پیچیده می شود. همه دچار خسارت می شود. از کارفرما گرفته تا ناظر و مجری و همان آرماتوربند غیر ماهر. کارفرما اگرچه در ابتدا احتمالا مبلغ ریالی کمتری به آرماتوربندها پرداخت میکند.

اما هزینه های دوباره کاری و خدای نکرده حوادث آینده خسارت جبران ناپذیری برای او خواهد داشت. ناظر و مجری هم که گرفتار تذکرات شورای انتظامی می شوند و شاید خسارت ریالی هم شاملشان شود. آرماتوربند هم حتما در این بین آسیب می بیند. شاید کمترین آسیبی که ببیند دیر رسیدن به پولش باشد!

در حالت دوم بزرگترین معضل برای ناظر و سازنده است. این دو نفر هر بار از آرماتور بند ایراد میگیرند و او رفع میکند و باز هم مشکلاتی خواهد داشت. چه میشود؟ یا کار به خوبی انجام می شود ولی در این بین ناظر و سازنده آسیب روانی زیادی می بینند و یا ناظر و سازنده خسته می شوند و کار به خوبی پیش نمی رود! کارفرمای محترم هم از نظر ریالی و زمانی ممکن است دچار خسارت شود!

در حالت سوم شما به عنوان ناظر یا سازنده، خوش شانس هستید. مشکلات کمتری دارید و در صورت بروز مشکل راحت تر می توانید مسئله را مطرح و حل نمایید. اما کارفرما از نگاه خودش و در کوتاه مدت شاید به اندازه شما خوش شانس نباشد. چرا؟ چون نیروی ماهر و با صلاحیت دستمزد بیشتری خواهد داشت. اگر چه اگر هزینه دوباره کاری ها را با او مطرح کنید کمی توجیه می شود. اما همیشه هم به این راحتی نیست. پس راه حل چیست؟

راه حلی که وجود دارد الزام استفاده از نیروهای ماهر و آموزش دیده توسط سازمان فنی و حرفه ای است. این راه حل در حال حاضر نیز وجود دارد اما چرا کمتر استفاده می شود؟

چرا از نیروهای ماهر و آموزش دیده کمتر استفاده می شود؟

برای آسیب شناسی آن بعد از پرس و جو از چند مالک و مهندس، به دلایل زیر رسیدم.

1- کمبود نیروهای ماهر و فنی

2- عدم آموزش های موثر به نیروها

3- هزینه بیشتر نیروهای فنی ماهر و آموزش دیده

4- عدم وجود سرپرست برای نیروهای آرماتوربندی به منظور آموزش مجدد و دایمی حین کار

مورد سوم و چهارم توجه من را بیشتر به خود جلب کرد. چه راهکاری می توانیم برای این موارد داشته باشیم؟

بیایید به صورت یک فرآیند حل مسئله به آن نگاه کنیم. در فرآیندهای حل مسئله، صورت مسئله مشخص و هدف نهایی ما نیز مشخص است. بنابراین باید مسیر درستی برای رسیدن از نقطه اول به نقطه نهایی پیدا کنیم.

در طی این مسیر اگر بتوانیم به هدفهای دیگری نیز برسیم که نور علی نور است!

باز گردیم به مسئله خودمان. صورت مسئله را اینگونه تشریح کنیم: وجود اشکالات زیاد در آرماتوربندی سازه های بتنی. هدف نهایی نیز این باشد: استفاده از نیروهای فنی و ماهر.

حال باید راه حلی خلاقانه را پیشنهاد دهیم که موانع جدیدی ایجاد نکند و در عین حال کارفرماها و آرماتوربندها خودشان نیز از این مسیر استقبال کنند. اگر رو راست باشیم کارفرماها از راه حلی استقبال می کنند که دو مزیت برایشان داشته باشد. پرداخت پول کمتر و کیفیت بیشتر. آرماتوربندها هم از پول بیشتر خوششان می آید. پس اینجا تضاد منافع وجود دارد. از طرفی بایستی مهارت آموزی به آرماتوربندها دایمی باشد.

راه حل استفاده از آرماتوربند ماهر چیست؟

برای این کار پیشنهاد می شود شرکتهای آرماتوربندی تاسیس شود که سرپرستی این شرکتها به عهده مهندسین باشد. از این طریق، دو معضل حل میشود. هم میتوان به صورت دایمی بر کار آرماتوربندها نظارت داشت و به آنها آموزش داد و هم برای بخشی از مهندسان اشتغال زایی می شود.

اما اینکار با خواسته کارفرماها (البته در نگاه کوتاه مدت) در است. زیرا استفاده از شرکت های آرماتوربندی ، قطعا هزینه بیشتر خواهد داشت. از طرفی اگر این راه حل به خوبی انجام و کنترل شود، می تواند تاثیر بسیار خوبی در بهبود صنعت ساخت و ساز داشته باشد.

حال باید راه حل تکمیلی برای این روش انتخاب گردد که کارفرماها تشویق شوند به این روش روی آورند. پیشنهاد می شود ارگان هایی که در صنعت ساخت و ساز دخیل هستند، برای کارفرماهایی که از این شرکتها استفاده می کنند و ضوابط را به درستی اجرا می نمایند تخفیفاتی در بخش های مختلف در نظر گیرند. به عنوان مثال در هزینه پروانه ساختمانی، هزینه های انشعابات، هزینه های نظام مهندسی و … به شرط استفاده واقعی از این شرکتها تخفیفاتی لحاظ گردد.

این اتفاق باید به صورت پیشنهاد تشویقی انجام گیرد تا فرهنگ استفاده از نیروی تخصصی ماهر در جامعه و به خصوص کارفرماها نهادینه شود و بعد از چند سال استفاده از این شرکت ها به صورت اجباری باشد. اما به هرحال یادمان نرود که تجربه مجری های صوری به چه صورت بوده و چه آسیب هایی به صنعت ساختمان و مهندسین شاغل در این صنعت زده است.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که برای بهبود صنعت ساختمان و جلوگیری از آسیب های حوادث احتمالی آینده باید از اکنون به فکر باشیم و اقدام در این زمینه، هزینه خواهد داشت که در ابتدا دولت و ارگانهای وابسته باید بخشی از آن را به عهده گیرند و در زمان گذار، بهبود ارائه خدمات، خود باعث استقبال کارفرمایان خواهد شد.